پتروگرافی، پترولوژی و پتروژنز اسکارن کوه صاحب الزمان کرمان

کوه صاحب الزمان در 8 کیلومتری شمال شرق شهر کرمان واقع است. در این منطقه، سنگ های آهکی کرتاسه و رخنمون های کوچک یک متری تا 8 متری از سنگ های آذرین وجود دارد. به نظر می رسد این نفوذی ها، انگشت های یک توده نفوذی بزرگ تر در عمق زمین باشند. نفوذ این توده های آذرین به داخل سنگ های آهکی کرتاسه سبب تشکیل هاله های کم ضخامت اسکارن شده است.بر اساس مطالعات پتروگرافی این توده های نفوذی جزء سنگ های حدواسط هستند. در نمونه های برداشت شده از اسکارن، کانی های گارنت، دیوپسید، ولاستونیت، کلریت،کلسیت، ایدوکراز و اپیدوت حضور دارند. گارنت (نسل اول گارنت)، ولاستونیت و دیوپسید طی دگرگونی پیش رونده تشکیل شده اند. اپیدوت، کلریت، گارنت (نسل دوم گارنت) و ایدوکراز طی دگرگونی برگشتی اسکارن، به علت افزایش فشار بخار آب، متبلور شده اند. حضور اپیدوت و آندرادیت، نشان دهنده ی فوگاسیته ی بالای اکسیژن در زمان تشکیل اسکارن بوده است. مقایسه موقعیت نمونه های آنالیز شده ی اسکارن منطقه با موقعیت سنگ های آذرین آنالیز شده بر روی نمودارهای acf و cao- mgo- sio2 ، نشان می دهد که انتقال سیلیس از توده به سمت سنگ آهک عامل اصلی متاسوماتیسم بوده است. هم چنین به دلیل عدم زون بندی در اسکارن و ناگهانی بودن تغییرات ترکیبی سنگ ها در کنتاکت ، مکانیسم تشکیل اسکارن، پدیده ی تراوش بوده است. بر اساس نوع سنگی که اسکارن جانشین آن می شود، اسکارن منطقه مورد مطالعه از نوع برون اسکارن و بر اساس ترکیب شیمیایی، از نوع اسکارن کلسیکی است. با توجه به حضور دیوپسید و ولاستونیت، می توان نتیجه گرفت که سنگ اولیه ی اسکارن، سنگ آهک مختصری دولومیتی بوده است. با استفاده از روش های مختلف ژئوترمومتری سنگ های آذرین ( با استفاده از نتایج مایکروپروب کانی های آمفیبول و پیروکسن)، برای نمونه های برداشت شده از کنتاکت، دمای 600 تا 650 درجه و برای سایر نمونه های سنگ های آذرین دمای 675 تا 800 درجه و بر اساس ژئوبارومتری آمفیبول ها میانگین فشار تشکیل سنگ های آذرین 5/0± 5/2 کیلوبار به دست آمده است. نتایج ژئوترموبارومتری گارنت - کلینوپیروکسن، دمای 580 تا 600 و فشار 2 کیلوبار را برای تشکیل اسکارن های کنتاکت به دست می دهد. در اسکارن های کوه صاحب الزمان کرمان دو رخساره آلبیت اپیدوت هورنفلس و هورنبلند هورنفلس مشاهده شده است. مجموعه کانیایی کلسیت، دیوپسید و گارنت را می توان به رخساره هورنبلند هورنفلس نسبت داد و کانی های شاخص رخساره آلبیت اپیدوت هورنفلس عبارتند از، کلسیت، گارنت، اپیدوت، ایدوکراز و کلریت.